درمان ترس کودک از تنهایی با REBT
درمان ترس کودک از تنهایی با REBT
نگران نباشید! فقط شما نیستید که با ترس کودک از تنهایی روبرو شده‌اید!
همه کودکان در سنین پایین ترس از تنهایی را تجربه می‌کنند.
درمان ترس کودک از تنهایی با REBT یا رفتار درمانی عقلانی هیجانی به کودک شما کمک می‌کند مهارت مدیریت ترس را بیاموزد.
در این بخش از دانشنامه انستیتو رفتار، به بررسی ترس کودک از تنهایی با تمرکز بر احساس ترس و احساس تنهایی می‌پردازیم.
همچنین با تکنیک‌های درمانی Rebt در رفتاردرمانی‌عقلانی‌هیجانی برای درمان ترس کودک از تنهایی بیشتر آشنا می‌شویم.
در این مقاله می‌خوانید:
- احساس ترس (fear) چیست؟
- تفاوت وحشت (Fright) با ترس (fear)
- احساس تنهایی (Feeling lonely) چیست؟
- تنهایی موقعیتی (Situational loneliness) چیست؟
- ترس از تنهایی (fear of loneliness) چیست؟
- عوامل و عوارض احساس تنهایی در کودکان
- علل و علائم ترس کودک از تنهایی
- شایعترین علائم ترس کودک از تنهایی
- شایعترین ترسهای کودکان
- درمان ترس کودکان با Rebt
احساس ترس (fear) چیست؟
احساس ترس یا fear توصیف واکنش عاطفی ما به هر چیزی است که خطرناک به نظر می‌رسد.
اما به طور معمول ما کلمه «ترس» را برای نام‌بردن از چیزی به کار می‌بریم که باعث ایجاد واکنش عاطفی ترس می‌شود؛ مانند ترس از تنهایی.
ما از اشیا یا جانداران یا موقعیت‌هایی که باعث احساس ناامنی یا عدم‌اطمینانمان می‌شوند، می‌ترسیم.
به‌این‌ترتیب ترس کودک از تنهایی یک واکنش عاطفی نسبت به موقعیت تنهایی است.
در درمان ترس کودک از تنهایی با REBT درمانگر به شناسایی عواملی که باعث احساس ناامنی و عدم‌اطمینان در کودک می‌شوند، می‌پردازد.
رفتار درمانی عقلانی هیجانی REBT با تصحیح عوامل مؤثر در ایجاد ترس و تغییر باورهای نادرست درباره آن‌ها به شما و کودکتان در عبور از ترس کمک می‌کند.
این مطلب را بخوانید:
تفاوت وحشت (Fright) با ترس (fear)
واکنش هیجانی که در مواجهه با یک موقعیت خطرناک تجربه می‌کنیم بر اساس این‌که خطر بالقوه است یا در لحظه اتفاق می‌افتد و شدت و مدت آن، متفاوت است.
وحشت یا Fright واکنش هیجانی ما به یک خطر فوری و معمولاً فیزیکی و ملموس و طاقت‌فرسا است. تغییرات فیزیولوژیکی در بدن شامل لرزش بدن، گشادشدن چشم‌ها و دور‌شدن از محرک‌های ترس‌آور از پیامدهای احساس وحشت و هراس است.
احساس ترس یا fear تجربه‌ای ناخوشایند است که از خطرناک دانستن یک واقعه یا پیش‌بینی آسیب‌زایی هر چیزی در حال و آینده ناشی می‌شود. ترس کودک از تنهایی می‌تواند طیف متنوعی از احساس ترس تا وحشت و هراس را شامل شود.
در درمان ترس کودک از تنهایی با REBT توجه به این نکته ضروری است که ما معمولاً اصطلاح ترس را به‌عنوان نگرش نسبت به چیزی که ترسناک می‌دانیم به کار می‌بریم.
به عبارتی، احساس ترس از تنهایی در کودکان می‌تواند محصول باورهایی باشد که در اثر تجربه ناخوشایند یا شنیدن و دیدن در ذهن کودک جای گرفته‌اند.
ترسناک دانستن بعضی موقعیت‌ها در زندگی روزمره مانند تنهایی یا دوری از والدین می‌تواند باعث رفتارهای مبارزه با موقعیت تنهایی در کودک شود.
همچنین اگر کودک، تنها ماندن در خانه یا مکانی امن بدون شما را موقعیتی ترسناک و پرخطر بداند؛ ممکن است با رفتار فرار یا اجتناب واکنش نشان دهد.
همه ما بطور معمول واژه‌های ترس و وحشت را به شکل مترادف یا در کنار هم به کار می‌بریم، اما در مورد ترس کودک از تنهایی لازم است به هر بخش به‌صورت جداگانه توجه داشته باشیم.
رفتاردرمانی عقلانی هیجانی Rebt با پرداختن به مؤلفه‌های شناختی ایجاد ترس از تنهایی در کودکان و ماهیت رفتاری آن‌ها به درمان ترس کودک از تنهایی می‌پردازد.
نظریه rebt الیس بر ایجاد یک تعامل متقابل سازنده بین دو بخش باورهای ما نسبت به یک موقعیت و رفتار در مورد آن موقعیت تأکید می‌کند.
Rebt یا رفتاردرمانی عقلانی هیجانی رویکردی شناختی از روانشناسی بالینی است که با شناسایی و تصحیح باورهای نادرست و عوامل ترس کودک از تنهایی به عبور کودک از ترس کمک می‌کند.
خواندن مقاله کنترل خشم در کودکان با REBT نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.
برای دسترسی ساده به درمانگران متخصص کودک و نوجوان و بهره‌مندی از خدمات مشاوره تخصصی به بخش کلینیک انستیتو رفتار مراجعه کنید و با ما تماس بگیرید.
احساس تنهایی (Feeling lonely) چیست؟
تنهایی یا Loneliness با فقدان رضایت در روابط بین‌فردی و اجتماعی شناخته می‌شود.
زمانی که فرد حمایت و توجه لازم و مطلوب را از شبکه‌های ارتباطی خود دریافت نمی‌کند، ممکن است دچار احساس تنهایی شود.
احساس تنهایی Feeling lonely احساس ناراحت‌کننده‌ای است که با باورهای ذهنی افراد درباره تنها بودن و برآوردن نیازهای فردی مرتبط است.
افراد زمانی احساس تنهایی می‌کنند که نیازهایشان به لحاظ کمیت یا کیفیت روابط بین‌فردی و اجتماعی به طور مطلوب برآورده نمی‌شود.
برای آشنایی بیشتر این مقاله را بخوانید: احساس تنهایی Feeling lonely – چگونه با رفتار درمانی عقلانی هیجانی REBT احساس تنهایی را کاهش دهیم؟
به‌این‌ترتیب ترس کودک از تنهایی می‌تواند با احساس تنهایی مرتبط باشد، در این صورت در موقعیت‌های خاصی از تنها بودن، کودک شما احساس تنهایی را تجربه می‌کند.
کودکی که دارای احساس تنهایی است؛ در معرض هجوم احساس انزوا، عدم تعلق، عدم درک و طردشدن قرار می‌گیرد.
شرکت در فعالیت‌ها هم‌زمان با احساس تنهایی و ترس از تنهایی در کودکان در موقعیت‌هایی که دچار این هیجان‌ها می‌شوند، دشوار است.
علاوه بر این، احساس تنهایی باعث افزایش کمبودها و بروز دردهای روانی است که می‌تواند منجر به ترس کودک از تنهایی در موقعیت‌های مکانی یا شرایط بخصوصی شود.
گروه درمانی REBT با آموزش و افزایش مهارت‌های فردی و اجتماعی، فرصت تمرین و تعامل با گروه هم‌سن را به کودک شما می‌دهد.
همچنین کار با درمانگر متخصص کودک Rebt به‌صورت جلسات فردی، باورهای کودک درباره تنهایی را مورد شناسایی و تصحیح قرار می‌دهد.
رفتاردرمانی عقلانی هیجانی REBT با آموزش مهارت‌ها، افزایش اعتماد‌به‌نفس و باورمندی کودک به خود؛ به درمان ترس کودک از تنهایی کمک می‌کند.
تنهایی موقعیتی (Situational loneliness) چیست؟
تنهایی موقعیتی را زمانی درک می‌کنیم که قرارگرفتن در موقعیت‌های مکانی یا شرایطی خاصی باعث می‌شود احساس تنهایی داشته باشیم.
تنهایی موقعیتی می‌تواند برای کودکان زمانی که در مکانی تنها یا دور از والدین هستند اتفاق افتد، و علتی برای ترس کودک از تنهایی باشد.
این در حالی است که در مکان‌ها یا شرایط متفاوت، چنین احساسی را تجربه نمی‌کنند.
پس از شیوع پاندمی COVID-19 و تعطیلی بی‌سابقه مدارس و اِعمال محدودیت‌های بی‌سابقه در تعاملات اجتماعی، عوارض تنهایی موقعیتی بیشتر مشاهده می‌شود.
در آخرین تحقیقات انجام شده مرتبط با چگونگی احساس تنهایی پس از همه‌گیری COVID-19 که در انگلستان انجام شده است؛ نتایج قابل‌توجهی مشاهده می‌شود.
از بین ۴۵۳۱ مقاله غربال شده، ۱۵ مقاله شامل کودکان و نوجوانانی بود که دچار مشکلات سلامت روان قبل از اِعمال محدودیت بودند.
این ۱۵ مطالعه شامل ۱۵۳۶ کودک و جوان بین ۶ تا ۲۳ سال مبتلا به فوبیای اجتماعی، اضطراب یا افسردگی و اختلالات رشد عصبی بود.
این مطالعات نشان می‌دادند که احساس تنهایی موقعیتی و همچنین احساس تنهایی مزمن با مشکلات زمینه‌ای سلامت روان در کودکان و نوجوانان مرتبط است.
در این مطالعات احساس تنهایی با اضطراب و افسردگی به‌صورت مقطعی و آینده‌نگر در کودکان و جوانان مبتلا به مشکلات سلامت روان همراه بود.
شواهد مطالعاتی نشان می‌دهد درمان‌های روان‌شناختی مانند رفتار درمانی عقلانی هیجانی REBT می‌توانند به کاهش احساس تنهایی و درمان ترس کودک از تنهایی کمک کنند.
ترس از تنهایی (fear of loneliness) چیست؟
در دوران کودکی، ترس از تنها ماندن امری عادی و طبیعی است و ترس کودک از تنهایی گاهی قبل از رسیدن به سنین نوجوانی بیشتر از همسالان است.
تنها در صورتی ترس کودک از تنهایی غیرطبیعی تلقی می‌شود که احساس ترس مداوم و شدید شود تاحدی‌که کودک را ناتوان کند.
ترس کودک از تنهایی شامل زمانی است که کودک نتواند در مدت کوتاهی از تنهایی در خانه یا مدرسه فعالیت‌های معمول را انجام دهد.
برخی از کودکان دچار ترس از تنهایی نیاز دارند با فرد دیگری در یک اتاق باشند، درحالی‌که برخی دیگر فقط به حضور والدین در همان مکان یا ساختمان نیاز دارند.
به این شکل از ترس کودک از تنهایی مونو‌فوبیا یا اتو‌فوبیا نیز گفته می‌شود.
مونو فوبیا (Monophobia) به معنای ترس از تنها ماندن و اتو‌فوبیا (Autophobia) معنی ترس از تنها بودن با خود را دارد.
عوامل و عوارض احساس تنهایی در کودکان
احساس تنهایی در کودکان ممکن است به‌صورت غم و اندوه، کسالت و احساس پوچی نیز ظاهر شود.
احتمال کمبود عزت‌نفس در کودکانی که احساس تنهایی را تجربه می‌کنند بیشتر است و امکان شکل‌گیری باور طردشدگی در ذهن آن‌ها را افزایش می‌دهد.
به‌این‌ترتیب با به‌خطرافتادن ۲ نیاز بنیادین کودک ممکن است ترس کودک از تنهایی شکل بگیرد. این دو نیاز اساسی کودک عبارت‌اند از:
1-نیاز به امنیت
2-نیاز به تعلق
از عوارض احساس تنهایی در کودکان ممکن است ازدست‌دادن اعتماد‌به‌نفس باشد و این باور نادرست در ذهن آن‌ها نقش ببندد: هیچ‌چیز ارزشمندی برای ارائه ندارم!
این باور نادرست درباره تنهایی می‌تواند منجر به ترس از تنهایی در کودکان شود.
نظریه rebt الیس مبنی بر شناسایی باورهای نادرست درباره موقعیتی مانند تنها بودن و تغییر این باورها، در درمان ترس کودک از تنهایی مؤثر است.
همچنین تکنیک‌های درمانی الیس در بهبودی بسیاری از بیماری‌های سلامت روان در کودکان کمک‌کننده هستند.
برای آشنایی بیشتر می‌توانید مقاله بهبود بیماری با رفتار درمانی عقلانی هیجانی REBT را مطالعه کنید.
علل و علائم ترس کودک از تنهایی
تحقیقات نشان می‌دهد احساس تنهایی همراه با بسیاری از متغیرها می‌تواند به‌عنوان عامل ترس کودک از تنهایی شناسایی شود.
برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- عوامل بیولوژیکی مانند حساسیت مفرط به عوامل استرس‌زا
- حساسیت سیستم ایمنی بدن
- افسردگی
- اضطراب اجتماعی
- عوامل مرتبط با خانواده از جمله چگونگی تعامل والدین با کودک
- عدم رابطه مثبت والدین با کودک
- عدم هم‌زمانی نیازهای اولیه و اصلی کودک و پاسخگویی والدین به این نیازها
- چگونگی انسجام خانواده
- میزان سازگاری و پذیرش در خانواده
بعضی از موارد نه‌تنها می‌توانند عامل ایجاد احساس تنهایی و ترس از تنهایی در کودکان باشند، بلکه از عوارض احساس تنهایی در کودکان نیز محسوب می‌شوند:
- کم‌رویی
- اجتناب
- اضطراب از صحبت‌کردن
- کمبود عزت‌نفس
- استفاده نامناسب و بیش از اندازه از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی
- کاهش یا عدم تعامل و ارتباط حضوری با گروه همسالان
شایعترین علائم ترس کودک از تنهایی عبارت‌اند از:
- امتناع کودک از تنها خوابیدن
- کابوس‌های تکراری با موضوع تنها ماندن و جدایی از والدین
- ابراز نگرانی درباره خانه و خانواده، وقتی از آن‌ها دور می‌شود
- نگرانی بیش از حد کودک در مورد امنیت خود یا یکی از اعضای خانواده
- نگرانی بیش از حد در مورد گم‌شدن خود یا والدین
- اجتناب از تنها بودن در شرایط امن، آشنا و معمول
- شکایت از عوارض فیزیکی مانند معده درد مکرر و سردرد
- درد یا تنش عضلانی
- بسیار چسبنده بودن کودک به والدین حتی زمانی که در خانه هستند
- ابراز هراس و وحشت یا عصبانیت در زمان جدایی و دوری از والدین یا مراقبان
توجه به این نکته ضروری است که علائم ترس کودک از تنهایی در سنین پایین با نشانه‌های اختلال اضطراب جدایی در کودکان (Separation anxiety disorder) شباهت و هم‌پوشانی زیادی دارند.
شایعترین ترسهای کودکان
برخی از شایعترین ترسهای کودکان که با تکنیک‌های درمانی Rebt در رفتاردرمانی عقلانی هیجانی به‌خوبی قابل‌درمان هستند عبارت‌اند از:
- ترس از تنها ماندن
- ترس از تاریکی
- ترسیدن از حیوانات و سگ‌های بزرگ
- ترس از ارتفاع
- هراس از واکسن و آمپول‌زدن
- هراس از موجودات خیالی
- وحشت از فضاهای بسته کوچک مانند کمد یا آسانسور
درمان ترس کودکان با Rebt
به‌این‌ترتیب درمان انواع ترسهای آسیب‌زا برای کودکان و نوجوانان با تکنیک‌های Rebt به‌خوبی امکان‌پذیر است.
درمانگران REBT با تخصص در حیطه روانشناسی کودک و نوجوان از تکنیک‌های شناختی، آموزش و تمرین برای درمان انواع ترس در کودکان بهره می‌گیرند.
آموزش مهارت‌های فردی و اجتماعی از طریق گفت‌وگوی درمانی مؤثر، بازی درمانی و گروه‌درمانی نتایج مطلوبی را برای درمان ترس کودک از تنهایی نشان می‌دهند.
برای دریافت مشاوره و همراهی درمانگران متخصص کودک انستیتو رفتار می‌توانید از طریق کلیک بر نوبت‌دهی آنلاین سریع و آسان با ما در تماس باشید.
همچنین همکاران ما در دفتر مرکز برای پاسخگویی و راهنمایی همراه شما هستند.
با ما تماس بگیرید.
نویسنده: ویدا نگهبان
منابع:
https://dictionary.apa.org/fear#:~:text=n.,a%20set%20of%20physiological%20changes
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7645033/
https://bpspsychub.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/bjc.12331
https://www.cedars-sinai.org/health-library/diseases-and-conditions—pediatrics/s/separation-anxiety-disorder-in-children.html#:~:text=The%20child%20has%20a%20fear,normal%20in%20very%20young%20children.
://www.choosingtherapy.com/monophobia
وقت بخیر پسر 6 ساله دارم که از من جدا نمیشه هر جا میریم به من چسبیده و خونه تنها نمیمونه شما درمانگر کودک هم دارید و چطور ازشون وقت بگیرم؟