در تحقیقات انجام شده در این زمینه، این مفهوم بررسی شد که هوش هیجانی پیشرفته با عملکرد فردی، همبستگی بیشتر و بالاتری نسبت به سطح هوش عمومی فرد دارد. در تحقیقی که هوش هیجانی چند عاملی را در میان قفقازها مورد بررسی قرار می‌داد، نشان داده شد که نسبت هوش هیجانی کلی به عملکرد مبتنی بر شناخت فردی بیش از سطح قابل انتساب به هوش عمومی بود. شایع‌ترین شکایاتی که افراد را به سمت روان‌درمانی سوق می‌دهد، اضطراب و افسردگی است. بنابراین، مهارت‌های مرتبط با هوش هیجانی باید به افراد کمک کند تا بتوانند به صورت مؤثر با احساسات ناخوشایند و ترویج احساسات خوشایند، کنار بیایند و برای ارتقاء رشد و رفاه زندگی تلاش کنند.

در تحقیقات صورت گرفته، نشان داده شد که میان آسیب‌شناسی‌های روانی که ریشه در اختلالات عاطفی دارند، از جمله افسردگی، اختلال اضطراب اجتماعی و اسکیزوفرنی با میزان هوش هیجانی، همبستگی منفی وجود دارد.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در میان بیماران بستری با تشخیص اختلال افسردگی اساسی، اختلال سوء مصرف مواد و BPD، نمرات آزمون هوش هیجانی چند عاملی، کمتر از گروه کنترل می‌باشد. این نتایج، در گروه بیماران اسکیزوفرنی نیز مشاهده شده است.