آشنایی با مبانی REBT (قسمت دوم)
آشنایی با مبانی REBT - رفتار درمانی عقلانی هیجانی
اولین گام برای کنار گذاشتن باور نامعقول ، هیجان ناسالم و رفتار ناکارآمد آن است که ببینید اگر بخواهید عاقلانه و منعطف با مسائل کنار بیایید چه چیزی عایدتان می‌شود. تجربه ما نشان می‌دهد برای کنار گذاشتن هر چیزی که نامعقول است باید یاد بگیرید روی فواید آن تمرکز کنید و در این فکر نباشید که چه چیزی را از دست می‌دهید. کار مهمی که آدم‌های موفق انجام می‌دهند این است که سطح آگاهی و دانش خود را در خصوص وجود موانع موفقیت افزایش داده و از شکست‌ها و فقدان‌ها درس می‌گیرند. یادتان باشد باور معقول‌تان باید به شما کمک کند به اهداف و مقاصد اصلی‌تان برساند، منطقی باشد و از لحاظ تجربی با واقعیت سازوار باشد.
در این مقاله می‌خوانید:
تبدیل گزاره‌های معقول به نامعقول
آلبرت اِلیس نظریه‌پرداز نظریه رفتاردرمانی‌عقلانی‌هیجانی Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) می‌گفت، با باورهایتان علمی و عاقلانه رفتار کنید. گاهی اوقات فکرتان را از گزاره‌ای معقول شروع می‌کنید و سپس آن را به گزاره‌ای نامعقول تبدیل می‌کنید. به طور مثال به خودتان می‌گویید که “می‌توانم این کار را کم‌کم انجام دهم”. این یک ترجیح معقولانه است. بعد از گذشت مدت زمانی از انجام کار، ترجیح اولیه خود را به یک توقع تبدیل می‌کنید و به خودتان می‌گویید “چون می‌دانم این کار را می‌توانم انجام دهم، پس باید تمام آن را امروز انجام دهم”. و به همین شکل شما ترجیح سالم و کارآمد خود را تبدیل به یک توقع ناکارآمد و ناسالم که باعث فشار، تنش یا ناکامی شما می‌شود، می‌کنید.
با وجود باورهای نامعقول واقعا می‌توانم خودم را تغییر دهم؟
بله. به شرط آنکه در زیر سوال بردن باورهای نامعقول و ناکارآمد خیلی سماجت و مقاومت کنیم. ما انسان‌ها از لحاظ زیست‌شناختی گرایش داریم گاهی اوقات خلاف منافع خودمان و خلاف منافع فرهنگ و اجتماع اطراف‌مان عمل کنیم و چنین اعمالی را یاد می‌گیریم. به کمک رفتاردرمانی‌عقلانی‌هیجانی می‌توانیم به‌راحتی بفهمیم چه کار می‌کنیم ولی تغییر دادن فکر و عمل‌مان کار پر زحمتی است و زمان می‌برد. شما باید مصمم باشید با وجود اینکه ممکن است تمرین‌های برای‌تان ناخوشایند باشد، آنها را به‌طور منظمی انجام دهید.
شناسایی باورهای نامعقول
قبل از زیر سوال بردن باورهای نامعقول، ابتدا باید آنها را شناسایی کنید.
بزن رو لینک :
به خودتان در جنگیدن با باورهای نامعقول انگیزه دهید.
با سوالات زیر می‌توانید به خودتان انگیزه دهید و به جنگ باورهای نامعقول بروید.
- آیا بهتر نیست مسئولیت باورهایم و احساسات مخرب و رفتارهای ناشی از آن را بپذیرم و با گفتن اینکه باورها، احساسات و رفتارم در اختیار من نیستند، خودم را اینقدر ضعیف و ناتوان جلوه ندهم؟
- شاید در نگاه اول سخت به نظر رسد ولی چرا نمیتوانم باورهایم را زیر سوال ببرم و واکنشهای هیجانی و رفتاری خودم در برابر مشکلات زندگی را کنترل کنم؟
- چرا نمیتوانم مثل پدر و مادرم فکر نکنم؟ چرا نمیتوانم باورهای مخربی که از آنها یاد گرفتهام را کنار بگذارم؟
- چرا نمیتوانم خودم را مجبور کنم زیرسوال بردن و عاقلانهتر فکر کردن را یاد بگیرم؟
- ممکن است عوض کردن طرز فکرم و کنار آمدن با مشکلات به شکلی دیگر در نگاه اول سخت باشد، ولی چرا باید فکر کنم نمیتوانم خودم را مجبور کنم این کار سخت را انجام دهم تا از نتایج خوب آن بهرهمند شم؟
- آیا بد نیست که بهجای تکیه بر توانایی درونم برای کنار آمدن با مشکلات و رسیدن به خواستههایم همچنان به رفتارهای ناکارآمدم ادامه دهم؟
مقابله با باورهای نامعقول
با سوالات زیر می‌توانید بعد از مشخص کردن باورهای نامعقول‌تان به مقابله با آنها برخیزید:
- چرا باید محبت و تایید دیگران را جلب کنم؟ آیا بدون محبت و تایید دیگران واقعا نمیتوانم زندگی کنم؟
- آیا اگر بخواهم خودم را بپذیرم، واقعا به محبت و تایید دیگران نیاز دارم؟ چرا وقتی دیگران طردم می‌کنند هم نباید خودم را به‌طور نامشروط قبول داشته باشم؟ آیا نظر دیگران از نظر خودم مهمتر است؟
- آیا زندگی باید آسان، راحت و منصفانه باشد؟ از آنجا که من دنیا را اداره نمیکنم، آیا بهتر نیست این باور کودکانهام راکه زندگی باید طبق من پیش برود را کنار بگذارم؟
زیرسوال بردن یعنی سوال کردن از خودتان و فشار آوردن به خودتان برای دادن پاسخ عاقلانه و منطقی به سوالات تا صاحب باورهای انعطاف‌پذیر شوید و احساس و رفتارتان را کنترل کنید. در زیر سوال بردن درست و علمی فکر می‌کنید شواهد موجود برای اثبات باورتان را پیدا کنید. و باورهایتان را در بوته آزمایش می‌گذارید تا بفهمید کدام باورتان درست است و کدام اغراق‌آمیز، غلط؛ و نمی‌تواند در کنار آمدن با زندگی به شما کمک کند. زیر سوال بردن همچون روخوانی، دوچرخه‌سواری یا شنا یک مهارت است. هر کسی می‌تواند در زیر سوال بردن باورهای نامعقول ماهر شود ولی برای کسب این مهارت باید تمرین کند.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.