افسردگی در کودکان و نوجوانان چه علائمی دارد؟
افسردگی در کودکان و نوجوانان
افسردگی و اضطراب از شایع‌ترین اختلالات روانی در کودکان هستند. حدود 7 درصد از کودکان 3 تا 17 ساله مبتلا به اضطراب هستند و تقریبا 3 درصد از افسردگی رنج می‌برند. افسردگی و اضطراب در کودکان بزرگتر و نوجوانان بین 12 تا 17 سال شایع‌تر است.
این موضوع که کودکان همانند بزرگسالان، فراز و نشیب‌های هیجانی را تجربه می‌کنند، یک امر طبیعی است. برای برخی از کودکان، احساس غمگینی برای مدت طولانی می‌تواند نشانه افسردگی باشد. اگر این احساس غمگینی فرزندتان با فعالیت‌های اجتماعی، علایق، کارهای مدرسه یا زندگی خانوادگی تداخل دارد، وقت آن است که کمک بگیرید.
در این مقاله می‌خوانید:
اولین سوالی که در این رابطه باید به آن پاسخ دهیم این است که: افسردگی چیست؟ افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث می‌شود فرد احساس غمگینی، تحریک‌پذیری یا ناامیدی کند. ممکن است بر روی خواب، اشتها یا روابط شما با دیگران تأثیر بگذارد. افسردگی همچنین می‌تواند باعث شود که علاقه خود را به سرگرمی‌ها یا فعالیت‌هایی که زمانی از آن لذت می‌بردید از دست بدهید. در موارد شدید، افسردگی می تواند منجر به افکار خودکشی شود.
این علائم معمولاً باید دو هفته یا بیشتر طول بکشد تا تشخیص افسردگی داده شود. ارزیابی، تشخیص و درمان افسردگی باید توسط متخصص روانشناس خوب در تهران سلامت روان صورت بگیرد. اشاره به این نکته ضروری است که اگرچه افسردگی یک مشکل روان‌شناختی جدی است، اما معمولاً قابل درمان است.
افسردگی می تواند افراد در هر سنی از جمله کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه کودکان به طور طبیعی در حین رشد و تکامل دچار نوسانات خلقی می‌شوند، اما نشانه‌های افسردگی متفاوت است. این اختلال می‌تواند بر نحوه تعامل کودکان با دوستان و خانواده تأثیر بگذارد. ممکن است آنها را از لذت بردن از مدرسه، ورزش، سرگرمی‌ها یا سایر فعالیت‌های عادی دوران کودکی و نوجوانی باز دارد.
کودکان گاهی به صورت همزمان به افسردگی و اضطراب مبتلا می‌شوند. اضطراب می‌تواند باعث احساس ترس، وحشت یا نگرانی در مورد موقعیت‌های روزمره شود. گاهی اوقات، افسردگی یا اضطراب در کودکان به «دردهای عصبی» تبدیل می‌شود، مانند: دل‌درد، سر درد و… اما اگر در مورد سلامت رفتاری یا روان‌شناختی‌شان نگران هستید، از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید. نشانه‌های شایع در افسردگی عبارتند از:
- غم و اندوه و خلق پایین دائمی
- تحریک‌پذیری یا بدخلق بودن
- عدم علاقه به انجام فعالیت‌های مورد علاقه
- احساس خستگی و فرسودگی در اغلب اوقات
- کم خوابی یا بیش از حد خوابیدن
- عدم تمرکز کافی
- تعامل کمتر با دوستان و خانواده
- ناتوانی در تصمیمگیری
- کمبود اعتماد به نفس
- بیاشتهایی یا پرخوری
- تغییرات زیاد در وزن (لاغری یا چاقی بیش از حد)
- بیتحرکی یا تحرک بیش از حد
- احساس گناه و بیارزشی
- احساس پوچی
- افکار خودکشی و یا آسیبرساندن به خود
این نشانه‌ها در کودکان کم سن‌تر بیشتر در مدرسه و به صورت مشکلات رفتاری مشاهده می‌شود در صورتی که نوجوانان به مصرف مواد یا الکل متمایل می‌شوند.
عواملی که احتمال ابتلا به افسردگی در کودکان را بیشتر می‌کنند عبارتند از:
گاهی افسردگی، بعد از رویدادهای دشوار زندگی مانند طلاق پدر و مادرها، سوگ و داغدیدگی و مشکلات تحصیلی در مدرسه ایجاد می‌شود. اما اغلب چند مورد از عواملی که به آنها اشاره کردیم مانند آمادگی ژنتیکی برای ابتلا به افسردگی و مشکلات تحصیلی در مدرسه می‌تواند به ابتلا به افسردگی در کودکان منجر شود.
البته متخصصان سلامت روان باید ابتلا به بیماری‌هایی که می‌توانند تغییرات زیادی در خلق ایجاد کنند را مورد بررسی قرار دهند و در صورت لزوم به پزشک متخصص جهت بررسی‌های بیشتر ارجاع دهند. این بیماری‌ها عبارت است از: کم‌خونی، ضربه به مغز، دیابت، صرع، پرکاری و کم‌کاری تیروئید، مونونوکلئوز یا بیماری بوسه و کمبود ویتامین D.
جهت تشخیص افسردگی در کودکان و نوجوانان نیاز است تا متخصص سلامت روان با کودک یا نوجوان و خانواده مصاحبه کند. جمع‌آوری اطلاعات از خانواده و هم‌کلاسی‌های مدرسه نیز می‌تواند در شناسایی تغییرات خلقی کودک یا نوجوان مفید باشد.
پژوهش‌ها در مورد اقدام به خودکشی نشان می‌دهند که در سال 2019، نزدیک به 9 درصد از دانش آموزان دبیرستانی حداقل یک بار در طول یک سال اقدام به خودکشی کرده‌اند. فکر به خودکشی نسبت به گذشته افزایش یافته است. اگرچه این موضوع کمتر رایج است، اما کودکان خردسال نیز اقدام به خودکشی می‌کنند.
این نشانه‌های خطر را جدی بگیرید:
- تمرکز بر روی موضوع مرگ
- بخشیدن اموال و دارایی‌ها
- افزایش رفتارهای پر خطر
- رفتارهای خود آسیب‌زننده یا خودزنی
- انزوای اجتماعی
- صحبت درباره خودکشی و ناامیدی
با مشاهده هر یک از این نشانه‌ها در فرزند کودک یا نوجوان‌تان به کلینیک رفتار مراجعه کنید.
انتخاب‌های درمانی برای افسردگی کودکان و نوجوانان مشابه بزرگسالان است و شامل روان‌درمانی و درمان دارویی و یا هر دو می‌شود.
رویکرد رفتاردرمانیعقلانیهیجانی (REBT) یک رویکرد کل نگر و مبتنی بر شواهد است که به افراد کمک می‌کند تا اختلالات شناختی، هیجانی و رفتاری را به روش‌های پایدار و سالم مدیریت کنند. دکتر آلبرت الیس در سال 1955 این رویکرد را توسعه داد. این رویکرد به مراجعان کمک می‌کند تا روش‌های جایگزین و سالم‌تری را تمرین کنند و نیز به زیربنای مشکلات هیجانی و رفتاری‌شان پی ببرند.
این رویکرد درمانی نه تنها به درمان اختلال افسردگی کمک می‌کند بلکه می‌تواند به صورت پیشگیرانه عمل نیز کند. علاوه بر این، به افراد کمک می‌کند تا به اهداف‌شان دست یابند. زیربنای اختلال افسردگی شامل عوامل بیولوژیکی، ژنتیکی، روانی و همچنین اجتماعی-فرهنگی و محیطی می‌باشد. در این راستا REBT نگاهی جامع به اختلالات هیجانی، از جمله افسردگی دارد. از آنجا که عوامل روان‌شناختی با یکدیگر در تعامل هستند، REBT افسردگی را به عنوان یک الگوی باور، هیجان و رفتار می بیند و نه تنها یک برچسب تشخیصی.
برخی از مضامین رایجی که این الگوی باور، هیجان و رفتار افسردگی را در کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند این است که اگر دوستانم من را تأیید نکنند، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا من به اندازه کافی خوب هستم؟ من در مقایسه با دیگران چقدر خوب عمل میکنم؟ آیا من تا حدی معمولی‌ام که دیده نمی‌شوم؟ آینده من چگونه خواهد بود؟ و غیره… همچنین در مورد انتخاب‌های مختلف دچار تعارض می‌شوند: خودم باشم یا مطابق با هنجارهای همسالان رفتار کنم، ریسک کنم یا در منطقه امن بمانم، مطابق با انتظارات پدر و مادرم رفتار کنم یا اهداف‌ام را دنبال کنم؟
افراد مختلف به این تعارضات با هیجانات ناسالمی مانند اضطراب، خشم، شرم و غیره پاسخ می‌دهند. افسردگی ناشی از این هیجانات ناسالم یک پیامد رایج در کودکان و نوجوانان در پاسخ به چنین ناملایماتی است.
این ناراحتی‌ها می‌تواند به شیوه‌های مختلفی خود را نشان دهند. برخی از نوجوانان ممکن است تسلیم شوند و به دیگران اجازه دهند تا برای آنها تصمیم بگیرند و منفعل باشند و برخی ممکن است بخواهند با آسیب رساندن به خود، مصرف بیش از حد فضای مجازی، پرخوری و انتخاب‌های افراطی و یاغی‌گری بر این احساس‌های ناخوشایند غلبه کنند. اغلب این روش‌ها در کوتاه‌مدت برای کنار آمدن با احساسات ناخوشایند کارساز است اما در طولانی مدت اثرات زیان‌‌آوری در پی دارد.
در این راستا رویکرد رفتاردرمانیعقلانیهیجانی REBT استدلال می‌کند که این درمان می‌تواند به کودکان و نوجوانان بیاموزد که روش‌های سالم و طولانی‌مدت مقابله با هیجانات و باورها را شناسایی، تمرین و درونی کنند و به طور مستقل در موقعیت‌های مختلف بکار بگیرند.
بر روی گزینه نوبت‌دهی آنلاین کلیک کنید تا سریع و ساده به سمت هماهنگی با درمانگر روانشناس متخصص در حیطه مسئله‌‌ای که با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنید؛ راهنمایی شوید.
با ما تماس بگیرید.
خواندن مقاله های بیشتر دانشنامه رفتار
خیلی خوشحال هستم که با خانم آتشی آشنا شدم، من با اینکه فعلا یک جلسه با ایشون مشاوره داشتم ولی متوجه مهارتشون شدم
ممنون از خانم دکتر آتشی من برای مشکل شب ادراری و ترس های زیاد دخترم ازشون مشاوره گرفتم ،عالی بود. حال خوبمون رو مدیونشون هستیم
سال دومی بود که شروع به خواندن کنکور کردم و اضطراب شدیدی داشتم و خانم دکتر ترک زبان در کنترل اضطراب خیلی تونستن من رو کمک کنند و اون دوره رو تونستم با رسیدن به رشته دلخواه تمام کنم.تشکر فراوان از ایشون دارم
دختر من بسیار حرف گوش نکن هست و زوری بردم پیش خانم دکتر آتشی ولی ایشون جوری ارتباط برقرار کردن که دخترم بی نهایت بهشون علاقمند شده و با علاقه جلسات رو ادامه میده واقعا راضیم ممنونم
سلام دختر نوجوان من مدتها بود که از یه مسئله ای ناراحت بود و خیلی اذیت میشد که خداروشکربا چندجلسه به کمک خانم دکتر ترک زبان مشکلش برطرف شد بسیار دکتر دلسوز و مهربانی هستن خیلی ازشون تشکر میکنم که همیشه همراه ما هستن