مقابله با ترس از شکست / موفقیت از نگاه REBT
در پی رسیدن به موفقیت “معیار برتری”، شمشیر دو لبهای را در اختیار افراد قرار میدهند. گاهی این معیار شما را هیجانزده کرده و با هیجان و رفتار گرایشی پاسخ میدهید، گاهی موجب اضطراب میشوند و با هیجان و رفتار اجتنابی واکنش نشان میدهید. که در این مقاله به بررسی رفتارهای اجتنابی یعنی “ترس از شکست و ترس از موفقیت” و پایان آنها با REBT میپردازیم.
در این مقاله میخوانید:
- معیار برتری
- ترس از شکست
- ترس از موفقیت
- مقابله با ترس از شکست/موفقیت از نگاه REBT
- برخی از باورهای نامعقول در اضطراب
- اضطراب تمرکز بر آینده
- آیا واقعا در خطر هستید؟
- حرف آخر
معیار برتری
میل به انجام دادن خوب کارها متناسب با “معیار برتری standard of excellence” تعیین میشود. این نیاز، افراد را برای جستجو کردن “موفقیت در رقابت با معیار برتری” با انگیزه میکند. “معیار برتری” اصطلاحی کلی است که موارد زیر را در بردارد:
- رقابت با تکلیف (مثل حل کردن معما، نوشتن مقاله)
- رقابت با خود (مثل افزایش سرعت دویدن برای یک مسابقه، بالا بردن معدل)
- رقابت با دیگران (مثل بردن یک مسابقه، شاگرد اول کلاس شدن)
عنصر مشترک در تمام “موقعیتهای پیشرفت” این است که فرد با “معیار برتری” روبهرو شده و به وسیله آن نیرومند میشود، عمدتا به این علت که میداند عملکرد آینده، ارزیابی معنیداری از شایستگی او به بار خواهد آورد. “واکنشهای هیجانی” افراد هنگام رو به رو شدن با “معیار برتری”، تفاوت دارند. افرادِ دارای نیاز زیاد به پیشرفت، عموما با هیجان گرایشی، مانند امید، غرور و انتظار خشنودی پاسخ میدهند. اما افرادی که نیاز کم به پیشرفت دارند، عموما با هیجانهای اجتنابی مانند اضطراب، دفاع و ترس از شکست واکنش نشان میدهند. آنها در انتخاب، نهفتگی، تلاش، پایداری، و میل به پذیرفتن مسئولیت نتایج موفقیت/شکست متعاقب، تفاوتهایی را نشان میدهند.
بزن رو لینک :
ترس از شکست
اساسا ترس از شکست، اضطرابی را توصیف میکند که در رابطه با “احساس شکست” احساس میشود نه در رابطه با شکست واقعی. فرض بر این است که تفاوتهای فردی باعث میشود که عدهای بیش از عده دیگر واجد چنین اضطرابی باشند. این افراد معمولا عهدهدار وظایف پیچیده میشوند که اگر در آن دچار شکست شوند، بتوانند سختی و دشواری کار را توجیه کنند و همچنین در تلاش هستند که مسئولیت کارهایی که از پس آن بر میآیند را نپذیرند. به طور خلاصه توصیف افرادی که ترس از شکست دارند به این شرح است:
- از موقعیتهایی که در آن ارزیابی خواهند شد، پرهیز میکنند.
- ترجیح میدهند خود را با گروههایی مقایسه کنند که با او تفاوت فاحش دارند.
- محافظه کار هستند.
- ارزیابی مبهم و غیردقیق از عملکرد را ترجیح میدهند.
- از مسئولیت گریزان هستند.
- هنگامی که از عهده یک سطح از عملکرد برنیایند، دیگران را نکوهش میکنند.
ترس از موفقیت
مفهوم ترس از موفقیت عامل اضطرابانگیزی است که به طور کلی میتواند ترس از بزرگمنشی، گریز از سرنوشت، یا راهی برای اجتناب از به کارگیری استعدادها را شامل شود. اگر شما “ترس از موفقیت” داشته باشید؛ احتمالا هنگامی که ناگهان در موقعیت دستیابی به آنچه همیشه در طلب آن هستید، قرار بگیرید، به طرز نامحسوس و اغلب یادگیرانه خود را عقب میکشید. ممکن است یادگیرانه از شهرت، خوشبختی و مسئولیتی که به همراه موفقیت میآید، بترسید. موفقیت اغلب انتظارات دیگران را افزایش میدهد. با قرار گرفتن در جایگاههای بالاتر، انتظارات، نگاه موشکافانه و انتقادات بیشتر شده و ترس از افشا شدن شدیدتر میشود. و ممکن است با چالشهایی روبهرو شوید که دائما شما را وادار میکند، عملکرد بهتری از خود نشان دهید. موفقیت همچنین ممکن است چالشهای بسیار ملموسی چون تنهایی، دشمنان و حسودان جدید، ساعات کاری طولانی و دوری از خانواده را به همراه داشته باشد.
از آنجایی که “ترس از شکست و ترس از موفقیت” رفتارهای گوناگونی از قبیل اضطراب، ترس، انتخابهای خودناکامکن، مخاطرهپذیری افراطی، خشم و عصبانیت نسبت به ارزیابی عملکرد و .. را شامل شود به نظر میرسد “رویکرد رفتاردرمانیعقلانیهیجانی” بتواند برای کاهش و برطرف کردن این دسته از “ترسها” نیز مفید و موثر باشد.
مقابله با ترس از شکست/موفقیت از نگاه REBT
از
نظر آلبرت اِلیس نظریهپرداز رویکرد
رفتاردرمانیعقلانیهیجانی Rational emotive behavior therapy (REBT) اگر افرادی که ترس از شکست یا موفقیت دارند، ترغیب شوند تا استنباطهای خود از محیط را چنان دگرگون سازند که گاهی امکان شکست/موفقیت و چارهناپذیری آن، و مهمتر از آن عدم کمال خود را اجازه دهند؛ بدینسان امکان ترس از شکست یا موفقیت، کمتر دردناک و اضطرابآور میشود و افراد را بهتر قادر میسازد تا به رفتارهای خلاقانه و مخاطرهآمیز روی آورند. الیس به تلاش برای رسیدن به موفقیت شدیدا ارزش قائل بود. آنچه که الیس انجام آن را از افراد میخواهد این است که ماهیت واقعی دنیایی را که در آن زندگی میکنند، بشناسند و هنگامی که شکستهای اجتنابناپذیر و ناامیدیها روی میدهند، بهگونهای ناکارآمد به آنها واکنش نشان ندهند.
برخی از باورهای نامعقول در اضطراب
اضطراب، وحشت، ترس و نگرانی شدید میتواند مشکلات زیادی ایجاد کنند. اما چه نوع فکرهایی به این احساسات منتهی میشوند؟ اضطراب، وحشت و ترس از مشتقات این باورها هستند:
1) خطری شما را تهدید میکند.
2) نمیتوانید با آن خطر و نتیجه آن کنار بیایید (یعنی نمیتوانید آن را تحمل کنید و بتوانید چنانچه دوباره پیش بیاد، شاد بمانید.
بخش اول به ارزیابی شما از وضعیت ربط دارد. بخش دوم به چگونگی تحمل ناراحتی و فقدان.
الیس میگوید وقتی به خودتان میگویید “نمیتوانید فلان چیز را تحمل کنید”، “اضطراب” را در خودتان تشدید خواهید کرد. او نام این فرایند را “نمیتوانم تحملش کنم” گذاشته است. “نمیتوانم تحملش کنم” با تحمل کم ناکامی که به آن “اضطراب ناراحتی” هم میگویند رابطه دارد. البته “اضطراب ایگویی” هم داریم که مربوط به نگرانی شما در مورد تنزل یا افزایش موقعیت اجتماعیتان است.
اضطراب تمرکز بر آینده
آیا دقت کردید که این احساسات، روی آینده متمرکزند؟ هر چه این “آینده” نزدیکتر باشد، احساس اضطرابتان شدیدتر میشود. عدهای برای اضطراب، پیوستاری قائلاند که یک سر آن نگرانی است (که دورترین فاصله زمانی دارد) بعد، اضطراب (که کمی نزدیکتر است) و آنگاه ترس (که بازهم نزدیکتر است) و در سر دیگرش وحشت (که از همه نزدیکتر است).
آیا واقعا در خطر هستید؟
در نگرانی، راجع به چیزی بارها و بارها فکر میکنید، بیآنکه به “حل مشکل” فکر کنید. گاهی اوقات بدترین نتیجه را تجسم میکنید و فرض میکنید بدبخت شدهاید یا نمیتوانید آن را به خوبی تحمل کنید. نگرانی مفرط، به احساس اضطراب منتهی میشود. اما وقتی لحظهای صبر میکنید و “تهدید” را تجزیه و تحلیل میکنید، میبینید زندگی شما واقعا درخطر نیست. اکثر چیزهایی که در مورد آنها نگران هستید هرگز اتفاق نخواهند افتاد. حتی اگر هم پیش بیاید هم اگرچه ناکام یا ناراحت میشوید که باب میل شما نیست ولی میتوانید تحملش کنید. زندگی به رغم این اتفاق ادامه پیدا میکند و شما میتوانید که شاد بمانید.
حرف آخر
وقتی بدون آن که بدانید ترسی اصلا واقعی هست یا نه، طوری رفتار میکنید که گویی واقعیت دارد، این را در نظر نخواهید گرفت که اتفاق دیگری میتواند بیفتد. به جای تجسم بهترین نتیجه یا نتیجههای عادی، بدترین نتیجه را تجسم خواهید کرد. میتوانید به خودتان نشان دهید اگر نتیجه بد شد (البته به شرط وقوع) میتوانید با آن کنار بیایید. همچنین میتوانید یاد بگیرید طوری با خودتان حرف بزنید که پاسخ کنار آمدن را شروع کنید و خودتان را “در حال کنار آمدن موفقیتآمیز “تجسم کنید. یعنی بیاید چیزی را که بابت آن نگران، مضطرب یا وحشتزده هستید را در نظر بگیرید و
1) رفتارهای لازم برای کنار آمدن با آن
2) نجواهای درونی که موجب کنار آمدن با مسئله میشوند
3) تجسم خود در حال کنار آمدن و رسیدن به نتیجه مثبت را بررسی کنید و خود را از ترس و اضطراب رها کنید.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.