مانیا و هیپومانیا دوره‌هایی با انرژی بالا، فعالیت زیاد و احساس سرخوشی هستند اما هیپومانیا را می‌توان یک نوع شیدایی با شدت کمتر در نظر گرفت. در این مقاله از مجله‌ی رفتار در کنار ما باشید تا با این دو تفاوت خلقی بیشتر آشنا شویم.

مانیا و هیپومانیا چیست؟

اگر با اختلال دوقطبی زندگی می‌کنید، ممکن است با مانیا (شیدایی) و هیپومانیا آشنا باشید اما تشخیص اینکه کدام یک را تجربه می‌کنید، می‌تواند دشوار باشد اما تفاوت‌های کلیدی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد.

طبق گفته انجمن روانپزشکی آمریکا، شیدایی حداقل یک هفته به طول می‌انجامد و معمولاً نشانه‌ی اختلال دوقطبی نوع I می‌باشد. هیپومانیا برای مدت کوتاه‌تری معمولا ۴ روز متوالی ادامه می‌یابد و می‌تواند در اختلال دوقطبی نوع I یا دو قطبی نوع II رخ دهد.

هم شیدایی و هم هیپومانیا دوره‌هایی از «سرخوش بودن» شدید هستند که در طی آن احساس می‌کنید پر از انرژی هستید. ممکن است سریع‌تر از حد معمول صحبت کنید، فعالیت‌های زیادی را سازماندهی کنید و نیاز کمتری به خواب داشته باشید. خانواده و دوستان شما ممکن است متوجه این تغییرات شوند حتی اگر شما کاملاً از وجود این علائم آگاه نباشید.

شیدایی و هیپومانیا اغلب با اختلال دوقطبی همراه هستند. علل اختلال دوقطبی مشخص نیست، اما این بیماری می‌تواند در خانواده ایجاد شود یا ممکن است ناشی از یک رویداد آسیب‌زا در زندگی باشد.

اختلال دوقطبی حدود ۲.۸٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در مردان و زنان به طور مساوی تشخیص داده می‌شود. اکثر افراد در سنین ۱۸ تا ۲۹ سالگی این تشخیص را دریافت می‌کنند، و علائم می‌توانند در سال‌های نوجوانی یا به‌ندرت در دوران کودکی ظاهر شوند.

شیدایی و هیپومانیا همچنین می‌تواند با روان پریشی پس از زایمان، اختلال اسکیزوافکتیو یا اختلال عاطفی فصلی رخ دهد.

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، سه مورد از تغییرات رفتاری زیر یک دوره شیدایی یا هیپومانیک را تعریف می‌کند:

• داشتن احساس بزرگواری یا افزایش عزت‌نفس
• احساس استراحت پس از کم خوابی، مثلا نیاز به تنها ۳ ساعت خواب
• تند یا بلند صحبت کردن یا احساس فشار برای ادامه صحبت کردن
• داشتن افکار مسابقه‌ای و پرواز ایده‌ها
• احساس حواس‌پرتی به‌راحتی
• انجام بسیاری از فعالیت‌ها به طور همزمان، مانند سازماندهی رویدادهای اجتماعی، انجام وظایف کاری، یا انجام حرکات به ظاهر بی‌هدف
• انجام فعالیت‌های بالقوه مضر، مانند استفاده از الکل یا مواد مخدر، خرج کردن بیش از حد، داشتن رابطه جنسی پرخطر یا رانندگی خطرناک

محرک‌های شیدایی و هیپومانیا احتمالاً یکسان هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• دوره‌های استرس
• کمبود خواب یا تغییر در الگوهای خواب
• استفاده از مواد مخدر یا الکل
• تغییرات فصلی
• تغییرات مهم زندگی
• ضربه روحی یا سوء‌استفاده

در حالی که این حالت‌ها احساس خوبی دارند، و ممکن است آنها را با بهره‌وری مرتبط کنید، بسیاری از مردم با عواقب ناشی از فعالیت بیش از حد خود پس از آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مانند اینکه سرمایه‌گذاری‌های مخاطره‌آمیزی انجام داده باشند یا پروژه‌های زیادی انجام داده باشند. اگر مدت کوتاهی پس از آن دوره‌ای از افسردگی رخ دهد، که در اختلال دوقطبی رایج است، مقابله با این امر بویژه دشوار است.

تفاوت‌های مانیا و هیپومانیا

تفاوت اصلی بین مانیا و هیپومانیا این است که دوره‌های مانیا شدیدتر بوده و تأثیر بیشتری بر جنبه‌های مختلف زندگی شما از جمله اجتماعی، کاری و شخصی دارد. اپیزودهای هیپومانیک نیز چالش برانگیز هستند، اما طبق تعریف، به مشکلات عمده‌ای در عملکرد روزانه شما منجر نمی‌شوند.

با اینکه دوره‌های شیدایی می‌تواند منجر به اختلال شدید در زندگی اجتماعی، کاری یا شخصی شما شوند، اما اپیزودهای هیپومانیک، طبق تعریف، منجر به مشکلات عمده‌ای در عملکرد روزانه شما نمی‌شود.

مانیا، و نه هیپومانیا، ممکن است شامل توهم یا هذیان باشد.

مانیا (شیدایی)، و نه هیپومانیا، معمولاً منجر به مراجعه به بیمارستان می‌شود.

در حالی که شیدایی در اختلال دوقطبی I رخ می‌دهد، هیپومانیا می‌تواند در اختلال دوقطبی‌I، اختلال دوقطبی‌II یا اختلال سیکلوتایمیک رخ دهد. این امکان برای پزشک وجود دارد که پس از تجربه یک دوره شیدایی، اختلال دوقطبی I را تشخیص دهد.

حتی اگر دوره‌های هیپومانیک شدت کمتری داشته باشد، همچنان می تواند باعث ناراحتی قابل‌توجهی شود و تشخیص آنها دشوارتر است.

تعیین اینکه آیا شما شیدایی یا هیپومانیا را تجربه می‌کنید، یک قدم به سمت یافتن موثرترین درمان و راه‌های مدیریت این حالات است.

شباهت‌های مانیا و هیپومانیا

پزشک ممکن است پس از رد علت پزشکی دیگر، مانند پرکاری تیروئید یا عوارض جانبی داروها یا داروهای جدید، دوره‌های شیدایی و هیپومانیک را تشخیص دهد.

مدیریت درمان‌ها و راه‌های مدیریت شیدایی و هیپومانیا مشابه هستند. آنها معمولاً شامل دارو و درمان به عنوان درمان اختلال دوقطبی هستند. مانیا (شیدایی) ممکن است به سطح بالاتری از درمان نیاز داشته باشد، مانند مراجعه به بیمارستان در صورت وجود خطر آسیب رساندن به خود یا دیگران.

خبر خوب این است که راه‌های موثری برای مدیریت دوره‌های شیدایی و هیپومانیک از طریق درمان و استراتژی‌های مقابله‌ای وجود دارد.

اپیزودهای شیدایی و هیپومانیا برای هر فرد متفاوت است، بنابراین برنامه درمانی و استراتژی مدیریتی نیز منحصر به فرد خواهد بود.

هنگامی که احساس می‌کنید علائم اولیه شروع شده‌اند، راه‌هایی برای جلوگیری از بدتر شدن آنها وجود دارد. بنیاد بین المللی اختلالات دوقطبی موارد زیر را توصیه می‌کند:

• به یاد داشته باشید که داشتن دوقطبی تقصیر شما نیست. شما به هیچ‌وجه در زندگی شکست نخورده‌اید.
• به علائم هشدار‌دهنده توجه کنید که یک چالش خلقی در راه است. تشخیص زودهنگام علائم می‌تواند به شما در جلوگیری از تشدید یک دوره کمک کند.
• از مصرف مواد مخدر و الکل خودداری کنید.
• از شبکه‌های پشتیبانی، از جمله متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، خانواده و دوستان استفاده کنید.
• سعی کنید به اندازه کافی بخوابید و الگوهای خواب خود را حفظ کنید.
• از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند درمان یا ورزش استفاده کنید.
• به مصرف داروهای خود ادامه دهید، حتی اگر در طول دوره شیدایی احساس خوبی دارید.
• برای مدیریت طولانی‌مدت، تحقیقات نشان می‌دهد که دارو همراه با روان‌درمانی (معروف به گفتار‌درمانی) منجر به درمان موفق‌تری نسبت به داشتن یک نوع خاص از درمان می‌شود.
• داروهای تجویز شده اغلب شامل تثبیت کننده‌های خلق‌و‌خو، داروهای ضد‌افسردگی و ضد‌روان‌پریشی غیر‌معمول هستند. اینها برای کاهش تغییرات شدید خلق‌و‌خو تجویز می‌شوند.

برخی از گزینه‌های درمانی برای کمک به احساسات یا افکار دشوار عبارتند از:

• درمان شناختی‌رفتاری (CBT)
• خانواده‌درمانی متمرکز
• ریتم‌درمانی بین‌فردی و اجتماعی (IPSRT)

مراحل بعدی برای مدیریت سلامت روان

اگر دوره‌های شیدایی و هیپومانیا دارید، کارهای دیگری وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا احساس قدرت کنید و سلامت روان خود را کنترل کنید.

تحقیقات نشان داده است که بدون پذیرش فعال و صادقانه کمک، درمان طولانی مدت کمتر موثر خواهد بود. یادگیری بیشتر در مورد اختلالات دوقطبی و اپیزودهای خلقی از طریق پادکست‌ها و کتاب‌ها می‌تواند شما را با دانش و درک بیشتر از کمک‌های موجود تجهیز کند.

جست‌وجوی الگوها و محرک‌هایی که باعث شروع دوره‌های مانیا یا هیپومانیا می‌شوند می‌تواند به شما کمک کند آنها را قبل از وخیم‌تر شدن شرایط متوجه شوید. محرک‌ها ممکن است شامل برخی از تعاملات اجتماعی یا نخوابیدن خوب در شب باشد. شناسایی این موارد می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه سبک زندگی و تندرستی را ایجاد کنید که برای شما مفید باشد.

اینجا کلینیک رفتار است؛ تخصصی ترین مرکز درمان مشکلات سلامت روان، با روش REBT. REBT شکل اصلاح شده‌ای از درمان شناختی رفتاری است، روان درمانی که برای کمک به اختلالات شخصیت از طریق کمک به افراد برای مقابله با طیف وسیعی از مشکلات سلامت روان، از جمله افسردگی، افکار خودکشی و رفتار غیرمنطقی استفاده می‌شود. با این حال، REBT با CBT متفاوت است، زیرا REBT بیماران را تشویق می‌کند تا یاد بگیرند که افکار، احساسات و رفتارهای استرس زا را به جای رد آنها بپذیرند.

منابع:

https://psychcentral.com/bipolar/mania-vs-hypomania